Fantom (Hayalet) Ağrı

Fantom (Hayalet) Ağrı

Genel bilgiler

Fantom ağrı, artık orada olmayan bir vücut parçasından geliyormuş gibi hissedilen ağrıdır. Doktorlar bir zamanlar bu ampütasyon sonrası fenomenin psikolojik bir sorun olduğuna inanıyorlardı, ancak uzmanlar artık bu gerçek hislerin omurilik ve beyinden kaynaklandığını kabul ediyor.

Bir uzuvları alınmış çoğu insan, bazen sanki kesilen uzuv hala oradaymış gibi hissettiğini bildirir. Hayalet uzuv hissi olarak bilinen bu ağrısız fenomen, hayalet ağrı ile aynı şey değildir.

Bazı insanlar için hayalet ağrı tedavi olmaksızın zamanla iyileşir. Diğerleri için hayalet ağrıyı yönetmek zor olabilir. Siz ve doktorunuz, hayalet ağrıyı ilaçla veya diğer terapilerle etkili bir şekilde tedavi etmek için birlikte çalışabilirsiniz.

Rezidüel uzuv ağrısı

Fantom ağrının belirtileri

Fantom ağrısının özellikleri şunları içerir:

• Ampütasyondan sonraki ilk hafta içinde başlar, ancak aylarca veya daha uzun süre gecikebilir

• Gelen ve giden veya sürekli olan ağrı

• Kesilmiş bir bacağın ayağı gibi uzvun vücuttan en uzak kısmını etkileyen semptomlar

• Ateş etme, saplanma, kramp, batma, ezilme, zonklama veya yanma olarak tanımlanabilecek ağrı

Fantom ağrının nedenleri

Fantom ağrısının kesin nedeni belli değil, ancak omurilik ve beyinden geliyor gibi görünüyor. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi görüntüleme taramaları sırasında, kişi hayali bir ağrı hissettiğinde beynin nörolojik olarak kesilmiş uzvun sinirlerine bağlı olan bölümleri aktivite gösterir.

Pek çok uzman, hayalet ağrının en azından kısmen beyinden gelen karışık sinyallere bir yanıt olarak açıklanabileceğine inanıyor. Bir ampütasyondan sonra, omurilik ve beyin bölgeleri eksik uzuvdan gelen girdileri kaybeder ve bu ayrılmaya öngörülemeyen şekillerde uyum sağlar. Sonuç, vücudun bir şeylerin doğru olmadığına dair en temel mesajını tetikleyebilir: acı.

Çalışmalar ayrıca, bir amputasyondan sonra beynin, vücudun duyusal devresinin o kısmını vücudun başka bir kısmına yeniden eşleyebileceğini gösteriyor. Başka bir deyişle, kesilen bölge artık duyusal bilgiyi alamadığından, bilgi başka bir yere, örneğin kayıp bir elden, hala mevcut olan bir yanağa yönlendirilir.

Yani yanağa dokunulduğunda sanki eksik olan ele de dokunulmuş gibidir. Bu, birbirine dolanmış duyusal tellerin başka bir versiyonu olduğundan, sonuç acı olabilir.

Hasar görmüş sinir uçları, amputasyon bölgesindeki yara dokusu ve etkilenen bölgedeki ampütasyon öncesi ağrının fiziksel hafızası dahil olmak üzere bir dizi başka faktörün hayalet ağrıya katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. Kötü oturan bir protez de ağrıya neden olabilir, ancak bu tipik olarak kalan uzuv ağrısının bir nedeni olarak kabul edilir.

Fantom ağrının risk faktörleri

Amputasyonu olan herkes hayalet ağrı geliştirmez. Fantom ağrısı riskinizi artırabilecek bazı faktörler şunlardır:

• Ampütasyon öncesi ağrı. Bazı araştırmacılar, amputasyondan önce bir uzvunda ağrı olan kişilerin, muhtemelen daha sonra da ağrı çekeceğini bulmuşlardır. Bunun nedeni, uzuv çıkarıldıktan sonra bile beynin ağrının anısını tutması ve ağrı sinyalleri göndermeye devam etmesi olabilir.

• Rezidüel uzuv ağrısı. Uzuvun geri kalan kısmında kalıcı ağrı yaşayan kişilerde genellikle hayali ağrı da görülür. Rezidüel uzuv ağrısı, genellikle ağrılı sinir aktivitesi ile sonuçlanan hasarlı sinir uçlarında (nöroma) anormal bir büyümeden kaynaklanabilir.

Fantom ağrıyı önleme

Amputasyondan önce uzuvda ağrı yaşayan kişilerde hayalet ağrı gelişme riski daha yüksek olduğundan, bazı doktorlar ampütasyona giden saatler veya günlerde bölgesel anestezi (spinal veya epidural) önermektedir. Bu, ameliyatın hemen ardından ağrıyı azaltabilir ve kalıcı fantom uzuv ağrısı riskini azaltabilir.