Travmatik Beyin Hasarı

Travmatik Beyin Hasarı

Genel bilgileri

Travmatik beyin hasarı genellikle kafaya veya vücuda şiddetli bir darbe veya sarsıntıdan kaynaklanır. Kurşun veya parçalanmış kafatası parçası gibi beyin dokusundan geçen bir nesne de travmatik beyin hasarına neden olabilir.

Hafif travmatik beyin hasarı beyin hücrelerinizi geçici olarak etkileyebilir. Daha ciddi travmatik beyin hasarı, beyinde morarma, yırtık dokular, kanama ve diğer fiziksel hasarlara neden olabilir. Bu yaralanmalar uzun süreli komplikasyonlara veya ölüme neden olabilir.

Travmatik beyin hasarının belirtileri

Travmatik beyin hasarının geniş kapsamlı fiziksel ve psikolojik etkileri olabilir. Bazı belirtiler veya semptomlar travmatik olaydan hemen sonra ortaya çıkabilirken, diğerleri günler veya haftalar sonra ortaya çıkabilir.

Hafif travmatik beyin hasarı

Hafif travmatik beyin hasarının belirti ve semptomları şunları içerebilir:

Fiziksel belirtiler

• Baş ağrısı

• Mide bulantısı ya da kusma

• Yorgunluk veya uyuşukluk

• Konuşma sorunları

• Baş dönmesi veya denge kaybı

Duyusal belirtiler

• Bulanık görme, kulak çınlaması, ağızda kötü bir tat veya koku alma yeteneğinde değişiklikler gibi duyusal sorunlar

• Işığa veya sese karşı hassasiyet

Bilişsel, davranışsal veya zihinsel belirtiler

• Birkaç saniye ile birkaç dakika arasında bilinç kaybı

• Bilinç kaybı yok, ancak sersemlemiş, kafası karışmış veya yönünü şaşırmış olma durumu

• Hafıza veya konsantrasyon sorunları

• Ruh hali değişiklikleri veya ruh hali dalgalanmaları

• Depresif veya endişeli hissetmek

• Uyumakta zorluk

• Normalden daha fazla uyumak

Orta ila şiddetli travmatik beyin yaralanmaları

Orta ila şiddetli travmatik beyin yaralanmaları, hafif yaralanmanın belirti ve semptomlarının yanı sıra bir kafa travmasından sonraki ilk saatler ila günler içinde ortaya çıkabilen şu semptomları içerebilir:

Fiziksel belirtiler

• Birkaç dakikadan saatlere kadar bilinç kaybı

• Kalıcı baş ağrısı veya kötüleşen baş ağrısı

• Tekrarlayan kusma veya mide bulantısı

• Konvülsiyonlar veya nöbetler

• Bir veya iki göz bebeğinin genişlemesi

• Burundan veya kulaklardan sızan berrak sıvılar

• Uykudan uyanamama

• El ve ayak parmaklarında zayıflık veya uyuşma

• Koordinasyon kaybı

Bilişsel veya zihinsel belirtiler

Derin kafa karışıklığı

• Ajitasyon, hırçınlık veya diğer sıra dışı davranışlar

• Konuşma bozukluğu

• Koma ve diğer bilinç bozuklukları

Çocuk belirtileri

Beyin hasarı olan bebekler ve küçük çocuklar baş ağrısı, duyusal problemler, kafa karışıklığı ve benzeri semptomları iletemeyebilirler. Travmatik beyin hasarı olan bir çocukta şunları gözlemleyebilirsiniz:

• Yeme veya emzirme alışkanlıklarında değişiklik

• Olağandışı veya kolay sinirlilik

• Sürekli ağlama ve teselli edilememe

• Dikkat yeteneğinde değişiklik

• Uyku alışkanlıklarında değişiklik

• Nöbetler

• Üzgün ​​veya depresif ruh hali

• Uyuşukluk

• Favori oyuncaklara veya etkinliklere karşı ilgi kaybı

Ne zaman doktora görünmeli

Siz veya çocuğunuz başınıza veya vücudunuza sizi endişelendiren veya davranış değişikliklerine neden olan bir darbe aldıysanız, daima doktorunuzu görün. Yeni bir darbe veya başka bir travmatik kafa yaralanmasının ardından travmatik beyin hasarının herhangi bir belirtisi veya semptomu varsa acil tıbbi yardım alın.

"Hafif", "orta" ve "şiddetli" terimleri, yaralanmanın beyin fonksiyonu üzerindeki etkisini tanımlamak için kullanılır. Hafif bir beyin yaralanması, hızlı dikkat ve doğru teşhis gerektiren ciddi bir yaralanmadır.

Travmatik beyin hasarının nedenleri

Travmatik beyin hasarı genellikle kafa veya vücuttaki bir darbe veya diğer travmatik yaralanmalardan kaynaklanır. Hasarın derecesi, yaralanmanın doğası ve çarpma kuvveti dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olabilir.

Travmatik beyin hasarına neden olan yaygın olaylar şunları içerir:

• Düşme. Yataktan veya merdivenden, merdivenlerden aşağı, banyoda düşmeler ve diğer düşmeler genel olarak, özellikle yaşlı yetişkinlerde ve küçük çocuklarda travmatik beyin hasarının en yaygın nedenidir.

• Araçla ilgili çarpışmalar. Arabaları, motosikletleri veya bisikletleri içeren çarpışmalar - ve bu tür kazalara karışan yayalar - travmatik beyin hasarının yaygın bir nedenidir.

• Şiddet. Ateşli silah yaralanmaları, aile içi şiddet, çocuk istismarı ve diğer saldırılar yaygın nedenlerdir. Sarsılmış bebek sendromu, şiddetli sarsıntının neden olduğu bebeklerde travmatik bir beyin hasarıdır.

• Spor yaralanmaları. Travmatik beyin yaralanmalarına futbol, ​​boks, futbol, ​​beyzbol, lakros, kaykay, hokey ve diğer yüksek etkili veya aşırı sporlar dahil olmak üzere çeşitli sporlardan kaynaklanan yaralanmalar neden olabilir. Bunlar özellikle gençlerde yaygındır.

• Patlayıcı patlamalar ve diğer savaş yaralanmaları. Patlayıcı patlamalar, aktif görevli askeri personelde travmatik beyin hasarının yaygın bir nedenidir. Hasarın nasıl oluştuğu henüz tam olarak anlaşılamamış olsa da birçok araştırmacı beyinden geçen basınç dalgasının beyin fonksiyonlarını önemli ölçüde bozduğuna inanıyor.

Travmatik beyin hasarı aynı zamanda delici yaralanmalardan, şarapnel veya molozla kafaya şiddetli darbelerden ve bir patlamanın ardından düşme veya nesnelerle bedensel çarpışmalardan da kaynaklanır.

Travmatik beyin hasarının risk faktörleri

Travmatik beyin hasarı riski en yüksek olan kişiler şunlardır:

• Çocuklar, özellikle yeni doğanlardan 4 yaşına kadar olan çocuklar

• Genç yetişkinler, özellikle 15 ila 24 yaş arasındakiler

• 60 yaş ve üstü yetişkinler

• Her yaş grubundaki erkekler

Travmatik beyin hasarının istenmeyen yan etkileri Travmatik bir beyin hasarından hemen sonra veya hemen sonra çeşitli komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Şiddetli yaralanmalar, daha fazla sayıda ve daha ciddi komplikasyon riskini artırır.

Değişmiş bilinç

Orta ila şiddetli travmatik beyin hasarı, bir kişinin bilinç, farkındalık veya yanıt verme durumunda uzun süreli veya kalıcı değişikliklere neden olabilir. Farklı bilinç durumları şunları içerir:

• Koma. Komadaki kişi bilinçsizdir, hiçbir şeyin farkında değildir ve hiçbir uyarana yanıt veremez. Bu, beynin tüm bölgelerinde yaygın hasardan kaynaklanır. Birkaç gün ila birkaç hafta sonra kişi komadan çıkabilir veya bitkisel hayata girebilir.

• Bitkisel hayat. Beyinde yaygın hasar, bitkisel bir duruma neden olabilir. Kişi çevresinden habersiz olsa da gözlerini açabilir, ses çıkarabilir, reflekslere cevap verebilir veya hareket edebilir.

Bitkisel bir durumun kalıcı hale gelmesi mümkündür, ancak çoğu zaman bireyler minimal düzeyde bilinçli bir duruma ilerler.

Minimal bilinç durumu. Asgari düzeyde bilinçli bir durum, ciddi şekilde değiştirilmiş bir bilinç durumudur, ancak kişinin kendi farkındalığına veya çevresine dair bazı farkındalık belirtileri vardır. Bazen komadan veya bitkisel hayattan daha fazla iyileşmeye geçiş halidir.

• Beyin ölümü. Beyinde ve beyin sapında ölçülebilir bir aktivite olmadığında buna beyin ölümü denir. Beyin ölümü ilan edilen bir kişide, solunum cihazlarının çıkarılması, solunumun durmasına ve sonunda kalp yetmezliğine neden olacaktır. Beyin ölümü geri dönüşümsüz olarak kabul edilir.

Fiziksel komplikasyonlar

• Nöbetler. Travmatik beyin hasarı olan bazı kişilerde nöbetler gelişir. Nöbetler yalnızca erken aşamalarda veya yaralanmadan yıllar sonra ortaya çıkabilir. Tekrarlayan nöbetlere travma sonrası epilepsi denir.

• Beyinde sıvı birikmesi (hidrosefali). Beyin omurilik sıvısı, travmatik beyin yaralanmaları geçirmiş bazı kişilerin beyinlerindeki boşluklarda (serebral ventriküller) birikerek beyinde artan basınç ve şişmeye neden olabilir.

• Enfeksiyonlar. Kafatası kırıkları veya delici yaralar, beyni çevreleyen koruyucu doku katmanlarını (beyin zarları) yırtabilir. Bu, bakterilerin beyne girmesini ve enfeksiyonlara neden olmasını sağlayabilir. Beyin zarı enfeksiyonu (menenjit) tedavi edilmezse sinir sisteminin geri kalanına yayılabilir.

• Kan damarı hasarı. Beyindeki birkaç küçük veya büyük kan damarı, travmatik bir beyin yaralanmasında hasar görebilir. Bu hasar felç, kan pıhtılaşması veya başka sorunlara yol açabilir.

• Baş ağrısı. Travmatik bir beyin hasarından sonra sık sık baş ağrıları çok yaygındır. Yaralanmadan sonraki bir hafta içinde başlayabilirler ve birkaç ay kadar sürebilirler.

• Baş dönmesi. Birçok insan, travmatik bir beyin hasarından sonra baş dönmesi ile karakterize bir durum olan vertigo yaşar.

Bazen, bu semptomların herhangi biri veya birkaçı, travmatik bir beyin hasarından sonra birkaç haftadan birkaç aya kadar devam edebilir. Bu semptomların bir kombinasyonu sürdüğünde

 uzun bir süre boyunca, buna genellikle kalıcı beyin sarsıntısı sonrası semptomlar denir.

Kafatasının tabanındaki travmatik beyin yaralanmaları, doğrudan beyinden çıkan sinirlerde (kafatası sinirleri) sinir hasarına neden olabilir. Kranial sinir hasarı şunlara neden olabilir:

• Yüz kaslarında felç veya yüzde his kaybı

• Koku veya tat duyusunun kaybı veya değişmesi

• Görme kaybı veya çift görme

• Yutma sorunları

• Baş dönmesi

• Kulak çınlaması

• İşitme kaybı

Entelektüel problemler

Önemli bir beyin hasarı geçirmiş birçok insan, düşünme (bilişsel) becerilerinde değişiklikler yaşayacaktır. Odaklanmak daha zor olabilir ve düşüncelerinizi işlemek daha uzun sürebilir. Travmatik beyin hasarı, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok beceride sorunlara neden olabilir:

Bilişsel problemler

• Hafıza

• Öğrenme

• Muhakeme

• Yargı

• Dikkat veya konsantrasyon

Yürütücü işlev sorunları

• Problem çözme

• Çoklu görev

• Organizasyon

• Planlama

• Karar verme

• Görevlere başlama veya tamamlama

İletişim problemleri

Travmatik beyin yaralanmalarının ardından dil ve iletişim sorunları sık görülür. Bu sorunlar, aile üyeleri, arkadaşlar ve bakıcıların yanı sıra travmatik beyin hasarı olan kişiler için hayal kırıklığına, çatışmaya ve yanlış anlamalara neden olabilir.

İletişim sorunları şunları içerebilir:

• Konuşmayı veya yazmayı anlamada zorluk

• Konuşma veya yazma zorluğu

• Düşünceleri ve fikirleri organize edememe

• Konuşmaları takip etme ve konuşmalara katılma sorunları

Sosyal becerileri etkileyen iletişim sorunları şunları içerebilir:

• Konuşmalarda sıra alma veya konu seçme sorunları

• Duyguları, tutumları veya anlamdaki ince farklılıkları ifade etmek için ton, perde veya vurgudaki değişikliklerle ilgili sorunlar

• Sözel olmayan sinyalleri anlamada zorluk

• Dinleyicilerden gelen ipuçlarını okumada sorun

• Görüşmeleri başlatırken veya durdururken sorun

• Sözcükleri oluşturmak için gereken kasları kullanamama (dizartri)

Davranış değişiklikleri

Beyin hasarı yaşayan kişiler davranışlarda değişiklikler yaşayabilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Kendini kontrol etmede zorluk

• Yeteneklerin farkında olmama

• Riskli davranış

• Sosyal durumlarda zorluk

• Sözlü veya fiziksel patlamalar

Duygusal değişiklikler

Duygusal değişiklikler şunları içerebilir:

• Depresyon

• Endişe

• Ruh hali

• Sinirlilik

• Başkaları için empati eksikliği

• Kızgınlık

• Uykusuzluk hastalığı

Duyusal problemler

Duyuları içeren problemler şunları içerebilir:

• Kulaklarda sürekli çınlama

• Nesneleri tanımada zorluk

• Bozulmuş el-göz koordinasyonu

• Kör noktalar veya çift görme

• Acı tat, kötü koku veya koku almada zorluk

• Ciltte karıncalanma, ağrı veya kaşıntı

• Denge veya baş dönmesi sorunu

Dejeneratif beyin hastalıkları

Dejeneratif beyin hastalıkları ve beyin yaralanmaları arasındaki ilişki hala belirsizdir. Ancak bazı araştırmalar, tekrarlanan veya şiddetli travmatik beyin yaralanmalarının dejeneratif beyin hastalıkları riskini artırabileceğini düşündürmektedir. Ancak bu risk tahmin edilemez

beyin yaralanmaları dejeneratif beyin hastalıkları ile ilişkili olabilir.

Dejeneratif bir beyin bozukluğu, aşağıdakiler de dahil olmak üzere beyin fonksiyonlarının kademeli olarak kaybolmasına neden olabilir:

• Öncelikle hafızanın ve diğer düşünme becerilerinin ilerleyici kaybına neden olan Alzheimer hastalığı

• Titreme, katılık ve yavaş hareketler gibi hareket sorunlarına neden olan ilerleyici bir durum olan Parkinson hastalığı

• Dementia pugilistica — genellikle kariyer boksunda kafaya tekrarlayan darbelerle ilişkilendirilir — bunama semptomlarına ve hareket sorunlarına neden olur

Travmatik beyin hasarını önleme

Beyin hasarı riskini azaltmak için şu ipuçlarını izleyin:

• Emniyet kemerleri ve hava yastıkları. Motorlu bir araçta daima emniyet kemeri takın. Küçük bir çocuk daima, boyuna ve kilosuna uygun bir çocuk güvenlik koltuğuna veya yükseltici koltuğa sabitlenmiş bir arabanın arka koltuğunda oturmalıdır.

• Alkol ve uyuşturucu kullanımı. Araç kullanma kabiliyetinizi azaltabilecek reçeteli ilaçlar da dahil olmak üzere alkol veya uyuşturucu etkisi altında araç kullanmayın.

• Kasklar. Bisiklet, kaykay, motosiklet, kar motosikleti veya arazi aracı kullanırken kask takın. Ayrıca beyzbol oynarken veya temas sporları yaparken, kayak yaparken, paten yaparken, snowboard yaparken veya ata binerken uygun baş koruması kullanın.

• Çevrenize dikkat edin. Telefonunuzu, tabletinizi veya herhangi bir akıllı cihazınızı kullanırken araba sürmeyin, yürümeyin veya karşıdan karşıya geçmeyin. Bu dikkat dağıtıcı unsurlar kazalara veya düşmelere neden olabilir.

Düşmeyi önleme

Aşağıdaki ipuçları, yaşlı yetişkinlerin evin içinde düşmekten kaçınmasına yardımcı olabilir:

• Banyolara korkuluk takın

• Küvet veya duşa kaymaz bir mat koyun

• Alan kilimlerini kaldırın

• Merdivenlerin her iki tarafına tırabzan takın

• Evdeki, özellikle merdivenlerin etrafındaki aydınlatmayı iyileştirin

• Merdivenleri ve zemini dağınıklıktan uzak tutun

• Düzenli görme kontrolleri yaptırın

• Düzenli egzersiz yapın

Çocuklarda kafa yaralanmalarını önleme

Aşağıdaki ipuçları çocukların kafa yaralanmalarından kaçınmasına yardımcı olabilir:

• Bir merdivenin tepesine güvenlik kapıları kurun

• Merdivenleri dağınıklıktan uzak tutun

• Düşmeleri önlemek için pencere korkulukları takın

• Küvet veya duşa kaymaz bir mat koyun

• Yerde şok emici malzemeler bulunan oyun alanları kullanın

• Alan kilimlerinin sağlam olduğundan emin olun

• Çocukların yangın merdivenlerinde veya balkonlarda oynamasına izin vermeyin