Koroner Arter Hastalığı

Koroner Arter Hastalığı

Genel bilgiler

Koroner arter hastalığı yaygın bir kalp rahatsızlığıdır. Kalbi besleyen ana kan damarları (koroner arterler) kalp kasına yeterli kan, oksijen ve besin göndermek için mücadele eder. Kalp arterlerindeki kolesterol birikintileri (plaklar) ve iltihaplanma genellikle koroner arter hastalığının nedenidir. Koroner arter hastalığının belirti ve semptomları, kalbe yeterince oksijen açısından zengin kan girmediğinde ortaya çıkar. Koroner arter hastalığınız varsa, kalbe giden kan akışının azalması göğüs ağrısına (anjina) ve nefes darlığına neden olabilir. Kan akışının tamamen tıkanması kalp krizine neden olabilir. Koroner arter hastalığı genellikle on yıllar içinde gelişir. Önemli bir tıkanıklık sorunlara neden olana veya kalp krizi meydana gelene kadar semptomlar fark edilmeyebilir. Kalp-sağlıklı bir yaşam tarzını takip etmek, koroner arter hastalığını önlemeye yardımcı olabilir. Koroner arter hastalığı, koroner kalp hastalığı olarak da adlandırılabilir.

Koroner arter hastalığı belirti ve bulguları

Semptomlar ilk başta fark edilmeyebilir veya sadece egzersiz sırasında olduğu gibi kalp hızlı attığında ortaya çıkabilir. Koroner arterler daralmaya devam ettikçe kalbe daha az kan gelir ve semptomlar daha şiddetli veya sık hale gelebilir.

Koroner arter hastalığı belirti ve semptomları şunları içerebilir:

• Göğüs ağrısı (anjina). Göğsünüzde baskı veya sıkışma hissedebilirsiniz. Bazı insanlar birinin göğsünün üzerinde duruyormuş gibi hissettiğini söylüyor. Göğüs ağrısı genellikle göğsün orta veya sol tarafında meydana gelir. Aktivite veya güçlü duygular anjinayı tetikleyebilir. Ağrı genellikle tetikleyici olay sona erdikten sonra dakikalar içinde geçer. Bazı kişilerde, özellikle kadınlarda ağrı kısa veya keskin olabilir ve boyun, kol veya sırtta hissedilebilir.

• Nefes darlığı. Nefesinizi alamadığınızı hissedebilirsiniz.

• Tükenmişlik. Kalbiniz vücudunuzun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamıyorsa, alışılmadık bir şekilde yorgun hissedebilirsiniz.

• Kalp krizi. Tamamen tıkanmış bir koroner arter kalp krizine neden olur. Kalp krizinin klasik belirti ve semptomları ezici göğüs ağrısı veya basıncı, omuz veya kol ağrısı, nefes darlığı ve terlemeyi içerir. Kadınlarda boyun veya çene ağrısı, mide bulantısı ve yorgunluk gibi daha az tipik semptomlar olabilir. Bazı kalp krizleri, gözle görülür herhangi bir belirti veya semptoma neden olmaz.

Ne zaman doktora görünmeli

Kalp krizi geçirdiğinizi düşünüyorsanız hemen 112'yi arayın. Acil tıbbi hizmetlere erişiminiz yoksa, birinin sizi en yakın hastaneye götürmesini sağlayın.  Sigara içmek veya yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet, obezite veya güçlü bir aile öyküsü, koroner arter hastalığına yakalanma olasılığınızı artırır. Koroner arter hastalığı riskiniz yüksekse, sağlık uzmanınızla konuşun. Daralmış arterleri ve koroner arter hastalığını kontrol etmek için testlere ihtiyacınız olabilir.

Koroner arter hastalığı nedenleri

Koroner arter hastalığı, yağlar, kolesteroller ve diğer maddelerin kalp atardamarlarının iç duvarlarında toplanmasıyla başlar. Bu duruma ateroskleroz denir. Birikmeye plak denir. Plak arterlerin daralmasına neden olarak kan akışını engelleyebilir. Plak ayrıca patlayarak kan pıhtılaşmasına neden olabilir. Yüksek kolesterolün yanı sıra, koroner arterlerde hasara şunlar neden olabilir:

• Diyabet veya insülin direnci

• Yüksek kan basıncı

• Yeterli egzersiz yapmamak (hareketsiz yaşam tarzı)

• Sigara veya tütün kullanımı

Koroner arter hastalığı risk faktörleri

Koroner arter hastalığı yaygındır. Yaş, genetik, diğer sağlık koşulları ve yaşam tarzı seçimleri kalp atardamarlarının sağlığını etkileyebilir.Koroner arter hastalığı risk faktörleri şunları içerir:

• Yaş. Yaşlanmak, hasarlı ve daralmış arter riskini artırır.

•Cinsiyet. Erkekler genellikle daha fazla koroner arter hastalığı riski altındadır. Ancak, menopozdan sonra kadınlar için risk artar.

•Aile öyküsü. Ailede kalp hastalığı öyküsü, koroner arter hastalığına yakalanma olasılığınızı artırır. Bu, özellikle yakın bir akraba (ebeveyn, kardeş) erken yaşta kalp hastalığı geliştirdiyse geçerlidir. Babanız veya erkek kardeşiniz 55 yaşından önce kalp hastalığı geçirmişse veya anneniz veya kız kardeşiniz 65 yaşından önce kalp hastalığına yakalanmışsa risk en yüksektir.

• Sigara içmek. Sigara içiyorsanız bırakın. Sigara kalp sağlığına zararlıdır. Sigara içen kişilerde kalp hastalığı riski önemli ölçüde artar. Pasif içiciliği solumak da riski artırır.

• Yüksek kan basıncı. Kontrolsüz yüksek tansiyon, arterleri sert ve katı hale getirebilir (arter sertliği). Koroner arterler daralarak kan akışını yavaşlatabilir.

• Yüksek kolestorol. Kanda çok fazla kötü kolesterol ateroskleroz riskini artırabilir. Kötü kolesterol, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol olarak adlandırılır. Yetersiz iyi kolesterol - yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) olarak adlandırılır - ayrıca ateroskleroza yol açar.

• Diyabet. Diyabet koroner arter hastalığı riskini artırır. Tip 2 diyabet ve koroner arter hastalığı, obezite ve yüksek tansiyon gibi bazı risk faktörlerini paylaşır.

• Fazla kilolu veya obezite. Aşırı vücut ağırlığı genel sağlık için kötüdür. Obezite, tip 2 diyabet ve yüksek tansiyona neden olabilir. Sağlık uzmanınıza sizin için sağlıklı kilonun ne olduğunu sorun.

• Kronik böbrek hastalığı. Uzun süreli böbrek hastalığına sahip olmak koroner arter hastalığı riskini artırır.

• Yeterince egzersiz yapmamak. Fiziksel aktivite sağlık için önemlidir. Egzersiz eksikliği (hareketsiz yaşam tarzı), koroner arter hastalığı ve bazı risk faktörleri ile bağlantılıdır.

• Çok stresli olmak. Duygusal stres arterlere zarar verebilir ve koroner arter hastalığı için diğer risk faktörlerini kötüleştirebilir.

• Sağlıksız diyet. Çok fazla doymuş yağ, trans yağ, tuz ve şeker içeren yiyecekler yemek, koroner arter hastalığı riskini artırabilir.

• Alkol kullanımı. Ağır alkol kullanımı kalp kası hasarına neden olabilir. Ayrıca koroner arter hastalığının diğer risk faktörlerini kötüleştirebilir.

• Uyku düzensizliği. Az ya da çok uyku kalp hastalığı riskini artırır.Risk faktörleri genellikle birlikte ortaya çıkar. Bir risk faktörü diğerini tetikleyebilir.

Birlikte gruplandırıldığında, belirli risk faktörleri, koroner arter hastalığı geliştirme olasılığınızı daha da artırır. Örneğin, metabolik sendrom - yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri, bel çevresinde aşırı vücut yağı ve yüksek trigliserit düzeylerini içeren bir dizi durum - koroner arter hastalığı riskini artırır.

Bazen koroner arter hastalığı herhangi bir klasik risk faktörü olmaksızın gelişir. Koroner arter hastalığı için diğer olası risk faktörleri şunları içerebilir:

• Uyku sırasında solunum duraklamaları (obstrüktif uyku apnesi). Bu durum uyku sırasında solunumun durmasına ve başlamasına neden olur. Kan oksijen seviyelerinde ani düşüşlere neden olabilir. Kalp daha çok çalışır kan basıncı yükselir.

• Yüksek hassasiyetli C-reaktif protein (hs-CRP). Bu protein, vücudun herhangi bir yerinde iltihaplanma olduğunda normalden daha yüksek miktarlarda ortaya çıkar. Yüksek hs-CRP seviyeleri kalp hastalığı için bir risk faktörü olabilir. Koroner arterler daraldıkça kandaki hs-CRP seviyesinin yükseldiği düşünülmektedir.

• Yüksek trigliseritler. Bu, kandaki bir tür yağdır (lipit). Yüksek seviyeler, özellikle kadınlar için koroner arter hastalığı riskini artırabilir.

• Homosistein. Homosistein, vücudun protein yapmak ve doku oluşturmak ve korumak için kullandığı bir amino asittir. Ancak yüksek homosistein seviyeleri koroner arter hastalığı riskini artırabilir.

• Preeklampsi. Bu hamilelik komplikasyonu, yüksek tansiyona ve idrarda protein artışına neden olur. Daha sonraki yaşamda daha yüksek kalp hastalığı riskine yol açabilir.

• Diğer gebelik komplikasyonları. Hamilelik sırasında diyabet veya yüksek tansiyon da koroner arter hastalığı için bilinen risk faktörleridir.

• Bazı otoimmün hastalıklar. Romatoid artrit ve lupus (ve diğer inflamatuar durumlar) gibi rahatsızlıkları olan kişilerde ateroskleroz riski artar.

Koroner arter hastalığı komplikasyonları

Koroner arter hastalığı şunlara yol açabilir:

• Göğüs ağrısı (anjina). Koroner arterler daraldığında, örneğin egzersiz yaparken olduğu gibi, kalp en çok ihtiyaç duyduğu anda yeterince kan alamaz. Bu, göğüs ağrısına (anjina) veya nefes darlığına neden olabilir.

• Kalp krizi. Bir kolesterol plağı kırılırsa ve kan pıhtısı oluşmasına neden olursa kalp krizi meydana gelebilir. Bir pıhtı kan akışını engelleyebilir. Kan eksikliği kalp kasına zarar verebilir. Hasarın miktarı, kısmen ne kadar çabuk tedavi edildiğinize bağlıdır.

• Kalp yetmezliği. Kalpteki daralmış arterler veya yüksek tansiyon, kalbi yavaşça zayıflatabilir veya sertleştirebilir, bu nedenle kan pompalamak daha zor olur. Kalp yetmezliği, kalbin olması gerektiği gibi kan pompalamamasıdır.

• Düzensiz kalp ritimleri (aritmiler). Kalbe yeterince kan gitmemesi, normal kalp sinyalini değiştirerek düzensiz kalp atışlarına neden olabilir.

Koroner arter hastalığını önlemek için

Koroner arter hastalığının tedavisine yardımcı olmak için kullanılan aynı yaşam tarzı alışkanlıkları da onu önlemeye yardımcı olabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, arterleri güçlü tutmaya ve plaktan uzak tutmaya yardımcı olabilir. Kalp sağlığını iyileştirmek için şu ipuçlarını izleyin:

• Sigarayı bırakmak.

• Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabeti kontrol edin.

• Sık sık egzersiz yapın.

• Sağlıklı bir kiloyu koruyun.

• Meyve, sebze ve kepekli tahıllar açısından zengin, az yağlı, az tuzlu bir diyet yapın.