Hiperaktivite Bozukluğu
Çocuklarda Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
Genel Bilgiler
Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB), milyonlarca çocuğu etkileyen ve sıklıkla yetişkinliğe kadar devam eden kronik bir durumdur. DEHB, dikkati sürdürme zorluğu, hiperaktivite ve dürtüsel davranış gibi kalıcı sorunların bir kombinasyonunu içerir.
DEHB olan çocuklar ayrıca düşük benlik saygısı, sorunlu ilişkiler ve okulda düşük performans ile mücadele edebilirler. Belirtiler bazen yaşla birlikte azalır. Bununla birlikte, bazı insanlar asla DEHB semptomlarını tamamen aşmazlar. Ancak başarılı olmak için stratejiler öğrenebilirler.
Tedavi DEHB'yi tedavi etmeyecek olsa da, semptomlarla büyük ölçüde yardımcı olabilir. Tedavi tipik olarak ilaçları ve davranışsal müdahaleleri içerir. Erken teşhis ve tedavi, sonuçta büyük bir fark yaratabilir.
Belirtiler
DEHB'nin birincil özellikleri dikkatsizlik ve hiperaktif-dürtüsel davranışı içerir. DEHB belirtileri 12 yaşından önce başlar ve bazı çocuklarda 3 yaşında fark edilir. DEHB belirtileri hafif, orta veya şiddetli olabilir ve yetişkinliğe kadar devam edebilir.
Oyuncaklar, okul ödevleri, kalemler gibi görevler veya etkinlikler için gereken eşyaları kaybetmek
• Dikkati kolayca dağılın
• Ev işleri yapmayı unutmak gibi bazı günlük aktiviteleri yapmayı unutun
Hiperaktivite ve dürtüsellik
Hiperaktif ve dürtüsel belirtiler gösteren bir çocuk sıklıkla:
• Ellerini veya ayaklarını kıpırdatma veya dokunma veya koltukta kıvranma
• Sınıfta veya diğer durumlarda oturmakta zorluk çekme
• Hareket halinde olun, sürekli hareket halinde olun
• Uygun olmadığı durumlarda etrafta koşun veya tırmanın
• Bir aktiviteyi sessizce oynamakta veya yapmakta sorun yaşıyorsanız
• Çok fazla konuşmak
• Soruyu soran kişinin sözünü keserek yanıtları netleştirmek
• Sırasını beklemekte zorluk çekme
• Başkalarının konuşmalarını, oyunlarını veya etkinliklerini kesintiye uğratmak veya araya girmek
Tipik gelişimsel davranış ve DEHB
Sağlıklı çocukların çoğu zaman zaman dikkatsiz, hiperaktif veya dürtüseldir. Okul öncesi çağındaki çocukların dikkat sürelerinin kısa olması ve bir aktiviteye uzun süre bağlı kalamaması normaldir. Daha büyük çocuklarda ve gençlerde bile, dikkat süresi genellikle ilgi düzeyine bağlıdır.
Aynı şey hiperaktivite için de geçerlidir. Küçük çocuklar doğal olarak enerjiktirler - anne babalarını yıprattıktan çok sonra bile çoğu zaman hala enerjiyle doludurlar. Ek olarak, bazı çocuklar doğal olarak diğerlerinden daha yüksek bir aktivite düzeyine sahiptir. Çocuklar, arkadaşlarından veya kardeşlerinden farklı oldukları için asla DEHB'li olarak sınıflandırılmamalıdır.
Okulda sorunları olan ancak evde veya arkadaşlarıyla iyi geçinen çocuklar, DEHB'den başka bir şeyle mücadele ediyor olabilir. Aynısı, evde hiperaktif veya dikkatsiz olan, ancak okul çalışmaları ve arkadaşlıkları etkilenmeyen çocuklar için de geçerlidir.
Ne zaman doktora görünmeli
Çocuğunuzun DEHB belirtileri gösterdiğinden endişeleniyorsanız, çocuk doktorunuza veya aile doktorunuza danışın. Doktorunuz sizi gelişimsel-davranışçı bir çocuk doktoru, psikolog, psikiyatrist veya çocuk nöroloğu gibi bir uzmana sevk edebilir, ancak çocuğunuzun yaşadığı zorlukların diğer olası nedenlerini kontrol etmek için önce tıbbi bir değerlendirme yapılması önemlidir.
Hiperaktivite ve dürtüsellik
Hiperaktif ve dürtüsel belirtiler gösteren bir çocuk sıklıkla:
• Ellerini veya ayaklarını kıpırdatma veya dokunma veya koltukta kıvranma olur
• Sınıfta veya diğer durumlarda oturmakta zorluk çekme
• Hareket halinde olun, sürekli hareket halinde olun
• Uygun olmadığı durumlarda etrafta koşun veya tırmanın
• Bir aktiviteyi sessizce oynamakta veya yapmakta sorun yaşıyorsanız
• Çok fazla konuşmak
• Soruyu soran kişinin sözünü keserek yanıtları netleştirmek
• Sırasını beklemekte zorluk çekme
• Başkalarının konuşmalarını, oyunlarını veya etkinliklerini kesintiye uğratmak veya araya girmek
Tipik gelişimsel davranış ve DEHB
Sağlıklı çocukların çoğu zaman zaman dikkatsiz, hiperaktif veya dürtüseldir. Okul öncesi çağındaki çocukların dikkat sürelerinin kısa olması ve bir aktiviteye uzun süre bağlı kalamaması normaldir. Daha büyük çocuklarda ve gençlerde bile, dikkat süresi genellikle ilgi düzeyine bağlıdır.
Aynı şey hiperaktivite için de geçerlidir. Küçük çocuklar doğal olarak enerjiktirler - anne babalarını yıprattıktan çok sonra bile çoğu zaman hala enerjiyle doludurlar. Ek olarak, bazı çocuklar doğal olarak diğerlerinden daha yüksek bir aktivite düzeyine sahiptir. Çocuklar, arkadaşlarından veya kardeşlerinden farklı oldukları için asla DEHB'li olarak sınıflandırılmamalıdır.
Okulda sorunları olan ancak evde veya arkadaşlarıyla iyi geçinen çocuklar, DEHB'den başka bir şeyle mücadele ediyor olabilir. Aynısı, evde hiperaktif veya dikkatsiz olan, ancak okul çalışmaları ve arkadaşlıkları etkilenmeyen çocuklar için de geçerlidir.
Ne zaman doktora görünmeli
Dikkati kolayca dağılın
• Ev işleri yapmayı unutmak gibi bazı günlük aktiviteleri yapmayı unutun
Hiperaktivite ve dürtüsellik
Hiperaktif ve dürtüsel belirtiler gösteren bir çocuk sıklıkla:
• Ellerini veya ayaklarını kıpırdatma veya dokunma veya koltukta kıvranma
• Sınıfta veya diğer durumlarda oturmakta zorluk çekme
• Hareket halinde olun, sürekli hareket halinde olun
• Uygun olmadığı durumlarda etrafta koşun veya tırmanın
• Bir aktiviteyi sessizce oynamakta veya yapmakta sorun yaşıyorsanız
• Çok fazla konuşmak
• Soruyu soran kişinin sözünü keserek yanıtları netleştirmek
• Sırasını beklemekte zorluk çekme
• Başkalarının konuşmalarını, oyunlarını veya etkinliklerini kesintiye uğratmak veya araya girmek
Tipik gelişimsel davranış ve DEHB
Sağlıklı çocukların çoğu zaman zaman dikkatsiz, hiperaktif veya dürtüseldir. Okul öncesi çağındaki çocukların dikkat sürelerinin kısa olması ve bir aktiviteye uzun süre bağlı kalamaması normaldir. Daha büyük çocuklarda ve gençlerde bile, dikkat süresi genellikle ilgi düzeyine bağlıdır.
Aynı şey hiperaktivite için de geçerlidir. Küçük çocuklar doğal olarak enerjiktirler - anne babalarını yıprattıktan çok sonra bile çoğu zaman hala enerjiyle doludurlar. Ek olarak, bazı çocuklar doğal olarak diğerlerinden daha yüksek bir aktivite düzeyine sahiptir. Çocuklar, arkadaşlarından veya kardeşlerinden farklı oldukları için asla DEHB'li olarak sınıflandırılmamalıdır.
Okulda sorunları olan ancak evde veya arkadaşlarıyla iyi geçinen çocuklar, DEHB'den başka bir şeyle mücadele ediyor olabilir. Aynısı, evde hiperaktif veya dikkatsiz olan, ancak okul çalışmaları ve arkadaşlıkları etkilenmeyen çocuklar için de geçerlidir.
Ne zaman doktora görünmeli
Çocuğunuzun DEHB belirtileri gösterdiğinden endişeleniyorsanız, çocuk doktorunuza veya aile doktorunuza danışın. Doktorunuz sizi gelişimsel-davranışçı bir çocuk doktoru, psikolog, psikiyatrist veya çocuk nöroloğu gibi bir uzmana yönlendirebilir, ancak bu
Çocuğunuzun yaşadığı zorlukların diğer olası nedenlerini kontrol etmek için önce tıbbi bir değerlendirmeden geçmeniz önemlidir.
Nedenler
DEHB'nin kesin nedeni net olmamakla birlikte, araştırma çalışmaları devam etmektedir. DEHB gelişiminde rol oynayabilecek faktörler arasında genetik, çevre veya gelişimin kilit anlarında merkezi sinir sistemi ile ilgili sorunlar yer alır.
Risk faktörleri
DEHB için risk faktörleri şunları içerebilir:
• DEHB veya başka bir akıl sağlığı bozukluğu olan ebeveyn veya kardeş gibi kan akrabaları
• Eski binalardaki esas olarak boya ve borularda bulunan kurşun gibi çevresel toksinlere maruz kalma
• Annenin hamilelik sırasında uyuşturucu kullanımı, alkol kullanımı veya sigara içmesi
• Erken doğum
Şeker, hiperaktiviteye neden olma konusunda popüler bir şüpheli olsa da, bunun güvenilir bir kanıtı yok. Çocukluktaki birçok sorun dikkati sürdürmede güçlüklere yol açabilir, ancak bu DEHB ile aynı şey değildir.
İstenmeyen Yan Etkiler
DEHB, çocuklar için hayatı zorlaştırabilir. DEHB olan çocuklar:
• Diğer çocuklar ve yetişkinler tarafından akademik başarısızlığa ve yargıya yol açabilecek şekilde sınıfta sık sık mücadele etmek
DEHB'si olmayan çocuklardan daha fazla kaza ve her türlü yaralanmaya eğilimlidirler
• Düşük özgüvene sahip olma eğilimi
• Yaşıtları ve yetişkinlerle etkileşimde bulunma ve onlar tarafından kabul edilme konusunda sorun yaşama olasılıkları daha yüksektir.
• Alkol ve uyuşturucu kullanımı ve diğer suçlu davranışlar açısından yüksek risk altındadırlar
Bir arada var olan koşullar
DEHB başka psikolojik veya gelişimsel sorunlara neden olmaz. Bununla birlikte, DEHB olan çocukların aşağıdaki gibi koşullara sahip olma olasılığı diğerlerinden daha yüksektir:
• Genel olarak otorite figürlerine karşı olumsuz, meydan okuyan ve düşmanca bir davranış modeli olarak tanımlanan karşıt olma karşı gelme bozukluğu (ODD)
• Çalma, kavga etme, mülke zarar verme ve insanlara veya hayvanlara zarar verme gibi antisosyal davranışlarla kendini gösteren davranış bozukluğu
• Sinirlilik ve hayal kırıklığını tolere etme sorunları ile karakterize yıkıcı duygudurum düzensizliği bozukluğu
• Okuma, yazma, anlama ve iletişim sorunları dahil öğrenme güçlükleri
Uyuşturucu, alkol ve sigara gibi madde kullanım bozuklukları
• Aşırı endişe ve gerginliğe neden olabilen ve obsesif kompulsif bozukluğu (OKB) içeren anksiyete bozuklukları
• Manik davranışın yanı sıra depresyonu da içeren depresyon ve bipolar bozukluk dahil duygudurum bozuklukları
• Otizm spektrum bozukluğu, bir kişinin başkalarını nasıl algıladığını ve sosyalleştiğini etkileyen beyin gelişimi ile ilgili bir durum
• Tik bozukluğu veya Tourette sendromu, kolayca kontrol edilemeyen tekrarlayan hareketler veya istenmeyen sesler (tikler) içeren bozukluklar
Önleme
Çocuğunuzun DEHB riskini azaltmaya yardımcı olmak için:
• Hamilelik sırasında cenin gelişimine zarar verebilecek her şeyden kaçının. Örneğin, alkol almayın, eğlence amaçlı uyuşturucu kullanmayın veya sigara içmeyin.
• Çocuğunuzu sigara dumanı ve kurşun boya dahil olmak üzere kirleticilere ve toksinlere maruz kalmaktan koruyun.
• Ekran süresini sınırlayın. Henüz kanıtlanmamış olmasına rağmen, çocukların hayatlarının ilk beş yılında TV ve video oyunlarına aşırı maruz kalmaktan kaçınmaları ihtiyatlı olabilir.