Bağırsak İskemisi

Bağırsak İskemisi

Genel bilgiler

Bağırsak iskemisi (is-KEE-me-uh), bağırsaklarınıza kan akışı azaldığında ortaya çıkan çeşitli durumları tanımlar. İskemi, tamamen veya kısmen tıkalı bir kan damarı, genellikle bir arter veya genel olarak azalmış kan akışına yol açan düşük kan basıncından kaynaklanabilir. Bağırsak iskemisi ince bağırsağınızı, kalın bağırsağınızı (kolon) veya her ikisini birden etkileyebilir.

Azalan kan akışı, sindirim sisteminizdeki hücreler için yeterli oksijeni sağlamaz. Bağırsak iskemisi, ağrıya neden olabilen ve bağırsaklarınızın düzgün çalışmasını zorlaştırabilen ciddi bir durumdur. Şiddetli vakalarda, bağırsaklara giden kan akışının kaybı bağırsak dokusuna zarar verebilir ve muhtemelen ölüme yol açabilir.

Bağırsak iskemisi için tedaviler mevcuttur. İyileşme şansını artırmak için erken semptomları tanımak ve hemen tıbbi yardım almak çok önemlidir.

Bağırsak iskemisinin belirtileri

Bağırsak iskemisinin belirti ve semptomları aniden (akut) veya kademeli olarak (kronik) gelişebilir. Belirtiler ve semptomlar bir kişiden diğerine farklılık gösterebilir, ancak bağırsak iskemisini düşündüren genel olarak kabul edilen bazı modeller vardır.

Ani (akut) bağırsak iskemisi belirtileri

Akut bağırsak iskemisinin belirtileri ve semptomları tipik olarak şunları içerir:

• Hafif, orta veya şiddetli olabilen ani göbek (karın) ağrısı

• Acil olarak bağırsak hareketi ihtiyacı

• Sık, güçlü bağırsak hareketleri

• Karında hassasiyet veya şişkinlik (gerginlik)

• Dışkıda kan

• Mide bulantısı ve kusma

• Yaşlı yetişkinlerde zihinsel karışıklık

Yavaş yavaş gelişen (kronik) bağırsak iskemisi belirtileri

Kronik bağırsak iskemisinin belirti ve semptomları şunları içerebilir:

• Genellikle yemekten sonraki 30 dakika içinde ve 1 ila 3 saat süren karın krampları veya dolgunluğu

• Haftalar veya aylar içinde giderek kötüleşen karın ağrısı

• Yemekten sonra oluşan ağrı nedeniyle yemek yeme korkusu

• İstenmeyen kilo kaybı

• ishal

• Mide bulantısı ve kusma

• Şişkinlik

Ne zaman doktora görünmeli

Ani, şiddetli karın ağrınız varsa derhal tıbbi yardım alın. Sizi hareketsiz oturamayacak veya rahat bir pozisyon bulamayacak kadar rahatsız eden ağrı tıbbi bir acil durumdur.

Sizi endişelendiren başka belirti veya semptomlarınız varsa, sağlık uzmanınızdan randevu alın.

Bağırsak iskemisinin nedenleri

Bağırsak iskemisi, bağırsaklarınıza (arterler) ve bağırsaklarınıza (damarlardan) kan sağlayan ana kan damarlarından kan akışı yavaşladığında veya durduğunda oluşur. Durumun birçok olası nedeni vardır. Bunlar şunları içerebilir:

• Bir kan pıhtısının neden olduğu arter tıkanıklığı

• Kolesterol (ateroskleroz) gibi yağ birikintilerinin birikmesi nedeniyle bir arterin daralması

• Kan akışının genel olarak azalmasına yol açan düşük kan basıncı

• Damar tıkanıklığı, daha az yaygın

Bağırsak iskemisi genellikle kategorilere ayrılır. Kolon iskemisi (iskemik kolit) kalın bağırsağı etkiler. İnce bağırsağı etkileyen iskemi türleri arasında akut mezenterik iskemi, kronik mezenterik iskemi ve mezenterik venöz tromboza bağlı iskemi yer alır.

Kolon iskemisi (iskemik kolit)

En sık görülen bu tür bağırsak iskemisi, kolonun bir kısmına kan akışı yavaşladığında veya bloke olduğunda ortaya çıkar. Kolona giden kan akışının azalmasının nedeni her zaman net değildir, ancak sizi kolon iskemisi riskine sokan bazı durumlar vardır:

• Dehidrasyon, kalp yetmezliği, büyük cerrahi, travma veya şokla ilişkili tehlikeli derecede düşük kan basıncı (hipotansiyon)

• Kolonu besleyen bir arterde kan pıhtısı veya şiddetli ateroskleroz

• Bağırsak bükülmesi (volvulus) veya bağırsak içeriğinin fıtık içinde hapsolması

• Yara dokusu veya bir tümörün neden olduğu bağırsak tıkanıklığından kaynaklanan aşırı bağırsak büyümesi

• Kan damarlarınızın iltihaplanması (vaskülit), lupus veya orak hücreli anemi gibi kanınızı etkileyen diğer tıbbi bozukluklar

• Bazıları kalp hastalığı ve migreni tedavi etmek için kullanılanlar gibi kan damarlarını daraltan (büzüşen) ilaçlar

• Doğum kontrol hapları gibi hormonal ilaçlar

• Kokain veya metamfetamin kullanımı

• Uzun mesafe koşusu gibi yoğun egzersiz

Akut mezenterik iskemi

Mezenterik iskemi, daralmış veya tıkalı arterler ince bağırsağınıza kan akışını kısıtladığında ortaya çıkar. Azalan kan akışı, ince bağırsağa kalıcı olarak zarar verebilir.

Akut mezenterik iskemi, ince bağırsağa ani bir kan akışı kaybının sonucudur. Nedeni olabilir:

• Kalbinizden ayrılan ve bir arteri tıkamak için kan dolaşımınızda dolaşan bir kan pıhtısı (emboli). Genellikle bağırsaklarınıza oksijen açısından zengin kan sağlayan superior mezenterik arteri bloke eder. Bu akut mezenterik arter iskemisinin en sık nedenidir. Bu tip, konjestif kalp yetmezliği, düzensiz kalp atışı (aritmi) veya kalp krizi ile ortaya çıkabilir.

• Ana bağırsak arterlerinden birinde gelişen ve kan akışını yavaşlatan veya durduran bir tıkanıklık. Bu genellikle aterosklerozun bir sonucudur. Bu tür ani iskemi, kronik bağırsak iskemisi olan kişilerde ortaya çıkma eğilimindedir.

• Şok, kalp yetmezliği, belirli ilaçlar veya kronik böbrek yetmezliği nedeniyle düşük kan basıncından kaynaklanan bozulmuş kan akışı. Bu, başka ciddi hastalıkları olan ve bir dereceye kadar aterosklerozu olan kişilerde daha yaygındır. Bu tip akut mezenterik iskemiye genellikle tıkayıcı olmayan iskemi adı verilir, bu da arterdeki bir tıkanıklıktan kaynaklanmadığı anlamına gelir.

Kronik mezenterik iskemi

Kronik mezenterik iskemi, arter duvarında yağ birikintilerinin birikmesinden (ateroskleroz) kaynaklanır. Hastalık süreci genellikle kademelidir. Bağırsak anginası olarak da bilinir çünkü yemekten sonra bağırsaklara giden kan akışının azalmasına neden olur. Bağırsaklarınızı besleyen üç ana arterden en az ikisi ciddi şekilde daralana veya tamamen tıkanana kadar tedaviye ihtiyacınız olmayabilir.

Kronik mezenterik iskeminin muhtemelen tehlikeli bir komplikasyonu, daralmış bir arterde bir kan pıhtısı geliştirmektir. Bu, kan akışının aniden bloke olmasına neden olarak akut mezenterik iskemi ile sonuçlanabilir.

Mezenterik venöz tromboza bağlı iskemi

Bu iskemi, kan ince bağırsaklarınızı terk edemediğinde ortaya çıkar. Bağırsaklarınızdan kan akıtan bir damarda kan pıhtısı gelişebilir. Damarlar, oksijeni alınmış kanı kalbe geri taşır. Damar tıkandığında, kan bağırsaklarda birikerek şişmeye ve kanamaya neden olur. Bu aşağıdakilerden kaynaklanabilir:

Pankreasınızın (pankreatit) akut veya kronik tahrişi ve şişmesi (iltihabı)

• Karnınızın içindeki enfeksiyon (karın enfeksiyonu)

• Sindirim sistemi kanserleri

• Ülseratif kolit, Crohn hastalığı veya divertikülit gibi bağırsak hastalıkları

• Kalıtsal bir pıhtılaşma bozukluğu gibi kanınızı pıhtılaşmaya daha yatkın hale getiren bozukluklar (hiper pıhtılaşma bozuklukları)

• Pıhtılaşma riskini artırabilecek östrojen gibi ilaçlar

• Karın yaralanmaları

Bağırsak iskemisinin risk faktörleri

Bağırsak iskemisi riskinizi artırabilecek faktörler şunları içerir:

• Atardamarlarınızda yağ birikintilerinin birikmesi (ateroskleroz). Aterosklerozun neden olduğu başka rahatsızlıklarınız varsa, artmış bağırsak iskemi riskiniz vardır. Bu durumlar, kalbinize (koroner arter hastalığı), bacaklara (periferik vasküler hastalık) veya beyninizi besleyen arterlere (karotid arter hastalığı) giden kan akışının azalmasını içerir.

• Yaş. 50 yaşından büyük kişilerin bağırsak iskemisi geliştirme olasılığı daha yüksektir.

• Sigara içmek. Sigaralar ve diğer tütsülenmiş tütün türleri bağırsak iskemisi riskinizi artırır.

• Kalp ve kan damarı sorunları. Konjestif kalp yetmezliğiniz veya atriyal fibrilasyon gibi düzensiz kalp atışlarınız varsa bağırsak iskemi riskiniz artar. Damar ve atardamarların tahrişi ve iltihaplanması (vaskülit) ile sonuçlanan kan damarı hastalıkları da riski artırabilir.

• İlaçlar. Bazı ilaçlar bağırsak iskemisi riskinizi artırabilir. Örnekler arasında doğum kontrol hapları ve bazı alerji ilaçları ve migren ilaçları gibi kan damarlarınızın genişlemesine veya büzülmesine neden olan ilaçlar yer alır.

• Kan pıhtılaşma sorunları. Kan pıhtılaşması riskinizi artıran hastalıklar ve durumlar bağırsak iskemisi riskinizi artırabilir. Örnekler orak hücreli anemi ve Faktör V Leiden mutasyonunu içerir.

• Diğer sağlık durumları. Örneğin, yüksek tansiyon, diyabet veya yüksek kolesterol sahibi olmak, bağırsak iskemisi riskini artırabilir.

• Keyif verici uyuşturucu kullanımı. Kokain ve metamfetamin kullanımı bağırsak iskemisi ile ilişkilendirilmiştir.

Bağırsak iskemisinin istenmeyen yan etkileri Bağırsak iskemisinin komplikasyonları şunları içerebilir:

• Bağırsak dokusunun ölümü. Bağırsaklarınıza giden kan akışı aniden ve tamamen kesilirse, bağırsak dokusu ölebilir (kangren).

• Bağırsak duvarında bir delik (perforasyon). Bağırsak içeriğinin karın boşluğuna sızmasına neden olabilecek bir perforasyon gelişebilir. Bu ciddi bir enfeksiyona (peritonit) neden olabilir.

Bağırsağınızın skarlaşması veya daralması. Bazen bağırsaklar iskemiden kurtulabilir, ancak iyileşme sürecinin bir parçası olarak vücut, bağırsakları daraltan veya tıkayan yara dokusu oluşturur. Bu en sık kolonda meydana gelir. Nadiren bu ince bağırsaklarda olur.

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi diğer sağlık durumları bağırsak iskemisinin şiddetini kötüleştirebilir. Bir KOAH türü olan amfizem ve sigaraya bağlı diğer akciğer hastalıkları bu riski artırır.

Bazı durumlarda bağırsak iskemisi ölümle sonuçlanabilir.